Muzeum na Majdanku otrzymało ponad 300 pamiątek po byłych więźniach obozu

„Pamiątki przekazywały nam osoby prywatne, głównie członkowie rodzin byłych więźniów” – powiedziała w wtorek PAP rzeczniczka Państwowego Muzeum na Majdanku Agnieszka Kowalczyk- Nowak.

W 2024 r. muzeum z okazji jubileuszu 80-lecia działalności, w ramach akcji „Pamiątki”, apelowało o przekazywanie obiektów związanych z historią Majdanka. „Wiele osób się na to decyduje, m.in. dlatego, że te rzeczy będą w muzeum zabezpieczone. Ponadto takie przedmioty jak zdjęcia czy dokumenty są nietrwałe, ulegają zniszczeniu, a w muzeum będą poddawane konserwacji, aby potem mogły być eksponowane” – dodała rzeczniczka.

Do zbiorów muzeum trafiła m.in. aluminiowa papierośnica należąca do Mikołaja Peima, który jako więzień nr 4158 przebywał na Majdanku od sierpnia 1943 r. Papierośnicę podarowali mu koledzy - współwięźniowie. Wygrawerowali na niej inicjały Peima oraz charakterystyczną zabudowę obozu i wieżę z herbem jego rodzinnego Dorohuska. Peim został wywieziony do Dachau w kwietniu 1944 r., gdzie doczekał wyzwolenia.

Muzeum wzbogaciło się też o bogatą kolekcję pamiątek po Jerzym Bargielskim, w której są m.in. jego fotografie, portret wykonany na Majdanku w 1942 r. oraz zbiór ponad 50 listów wysyłanych do rodziny z obozów. Bargielski został aresztowany w kwietniu 1940 r. Przeszedł kolejno przez obozy w Dachau i Gusen, a w grudniu 1942 r. został przeniesiony na Majdanek. W obozie aktywnie działał w ruchu oporu jako informator z ramienia Delegatury Rządu RP na Kraj. Pozostawał na Majdanku aż do ostatniego dnia jego funkcjonowania – 22 lipca 1944 r. Wyszedł z obozu w ostatnim marszu ewakuacyjnym do Auschwitz. Uciekł z transportu podczas postoju kolumny więźniów na nocleg w Kraśniku.

Cennym uzupełnieniem zbiorów jest też kolekcja pamiątek po Henryku Wieliczańskim, który był więźniem trzech niemieckich obozów – Majdanka, Auschwitz i Flossenbürga. Wieliczański (właśc. Izaak Halpern) był lekarzem, żołnierzem Armii Krajowej. W pamięci współwięźniów zapisał się jako osoba ofiarnie niosąca pomoc innym.

Wśród przekazanych muzeum archiwaliów ze zbiorów po Wieliczańskim znalazły się m.in. fotografie wykonane na terenie byłego obozu w 1944 r., niemal 50 grypsów wysłanych z KL Lublin przez Jerzego Wróbla vel Nowaka, fotografie i relacja spisana przez Roberta Eisenstaeda, który uciekł z Majdanka w lipcu 1942 r., a także oryginalny maszynopis wspomnień Czesława Skoraczyńskiego.

W domu Henryka i Teodozji Wieliczańskich ukrywała się ocalała z Holokaustu Żydówka Sara Celnik. Małżeństwo zostało uhonorowane tytułem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” przez instytut Yad Vashem w Jerozolimie. Potwierdzający to dyplom i medal jest także w zbiorach muzeum.

Wśród przekazanych muzeum pamiątek są też dwa kufry podróżne, znalezione podczas remontu jednego z domów w Lublinie. Jedna z walizek zawierała płócienne worki transportowe wykorzystywane przez niemieckich żołnierzy. Drugi kufer - podpisany - należał do Else Ledermann, niemieckiej Żydówki z miejscowości Gotha, która razem z siostrą Gertrud została deportowana do getta w Bełżycach w maju 1942 r. Żadna z kobiet nie przeżyła wojny.

Część z podarowanych muzeum artefaktów prezentowana jest na wystawie pt. „Pamiątki”, w Centrum Obsługi Zwiedzających Muzeum na Majdanku.

Państwowe Muzeum na Majdanku powstało w listopadzie 1944 r. jako pierwsze na świecie muzeum upamiętniające ofiary II wojny światowej. W jego zbiorach znajduje się 18 metrów bieżących oryginalnych dokumentów poobozowych oraz ponad 300 tysięcy eksponatów – głównie przedmiotów osobistych należących do więźniów Majdanka oraz obozów zagłady w Bełżcu i Sobiborze. Kolekcje muzealne obejmują także blisko siedem tysięcy prac z dziedziny sztuki współczesnej.

Niemiecki obóz koncentracyjny na Majdanku istniał od października 1941 r. do lipca 1944 r. Spośród prawdopodobnie 130 tys. osób, które przeszły przez Majdanek, na skutek głodu, chorób, pracy ponad siły, a także w egzekucjach i komorach gazowych życie straciło tu około 80 tys. osób, a wśród ich 60 tys. to byli Żydzi przywożeni do obozu z całej Europy. (PAP)

ren/ dki/